Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zgierzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Zgierzu I Wydział Cywilny w następującym składzie :

Przewodniczący : Sędzia SR J. G.

Protokolant : Inspektor E. D.

po rozpoznaniu w dniu 2 listopada 2016 r. w Zgierzu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Ltd z siedzibą w V. (M.)

przeciwko K. S.

o zapłatę

1.  zasądza od K. S. na rzecz (...) Ltd z siedzibą w V. (M. kwotę 1.800 zł (tysiąc osiemset złotych) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP rocznie od dnia 5 stycznia 2015 do dnia zapłaty z ograniczeniem wysokości odsetek należnych od dnia 1 stycznia 2016 roku do wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie oraz kwotę 815 zł (osiemset piętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie.

Sygn. akt I C 1506/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 25 kwietnia 2016 roku o zapłatę przeciwko (...) Ltd. z siedzibą w V. wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 2.869,20 złotych wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od dnia 5 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty oraz o zwrot kosztów procesu. Dochodzone roszczenie wynikało z umowy pożyczki w wysokości 1.800 złotych zawartej przez pozwaną z poprzednim wierzycielem za pośrednictwem formularza zamieszczonego na stronie internetowej (...) Spółki z o.o. w dniu 5 grudnia 2014 roku. [pozew– k. 2 – 3v]

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu. Przyznała, iż dnia 21 lipca 2014 roku dokonała rejestracji w systemie informatycznym firmy (...) Spółki z o.o. oraz przelała kwotę 0,01 złotych tytułem akceptacji ramowej umowy pożyczki. Podniosła jednak, iż mimo przelewu kwoty 0,01 złotych nie wyraziła woli zawarcia umowy pożyczki, jak również nie zaakceptowała ramowej umowy pożyczki. Wskazała, iż nie otrzymywała żadnych telefonów, sms-ów ani listów od (...) Spółki z o.o., które byłyby wezwaniem do zapłaty uzasadniającymi naliczenie kosztów windykacyjnych. Podniosła, że uzależnienie ich wysokości od wysokości pożyczki wskazuje na próbę obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych, a nadto jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i narusza interesy konsumenta. Zdaniem pozwanej zapisy ujęte w § 14 ust. 3 ramowej umowy pożyczki należy uznać za niedozwolone klauzule umowne, które zostały wpisane do rejestru niedozwolonych postanowień prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Zakwestionowała również wysokość opłaty administracyjnej w kwocie 399,20 złotych, jako prowizji od pożyczki w wysokości 22,18 % wskazując na sprzeczność postanowienia umowy w tym zakresie z art. 385 ¹ k.c. oraz podnosząc, że nie było z nią uzgodnione indywidualnie. [odpowiedź na pozew k. 50 – 51v]

Na terminie rozprawy w dniu 2 listopada 2016 roku nikt się nie stawił. [protokół rozprawy – k. 73]

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 lipca 2014 roku pozwana K. S. dokonała rejestracji w systemie informatycznym L..pl (...) z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zarejestrowanej w rejestrze przedsiębiorców za numerem KRS (...) (obecnie działającej pod nazwą (...) Spółki z o.o.) przekazując dane wymagane przez Spółkę. Po wygenerowaniu profilu klienta, spółka (...).pl (...) z o.o. przesłała stronie pozwanej ramową umowę pożyczki regulującą zasady udzielenia pozwanej pożyczek. Pozwana dokonała przelewu na rachunek L..pl (...) z o.o. kwoty 0,01 złotych wskazując w tytule przelewu „akceptuję warunki ramowej pożyczki L..pl”. [bezsporne, nadto odpis KRS – k. 28, wydruk operacji bankowych – k. 6, treść części ramowej umowy pożyczki – k. 9-10]

Warunkiem uzyskania pierwszej i kolejnych pożyczek była rejestracja na stronie internetowej pożyczkodawcy, dokonanie przelewu potwierdzającego rejestrację, złożenie wniosku o pożyczkę za pośrednictwem formularza zamieszczonego na stronie internetowej Spółki oraz pozytywna weryfikacja klienta. W dniu 5 grudnia 2014 roku L..pl (...) z o.o. przekazała pozwanej indywidualne warunki umowy pożyczki nr (...) i dokonała przelewu kwoty pożyczki w wysokości 1.800 złotych na rachunek bankowy strony pozwanej. Całkowita kwota do spłaty z tytułu umowy pożyczki obciążająca pozwaną wyniosła 2.199,20 złotych i składała się z kwoty pożyczki oraz z opłaty administracyjnej w wysokości 399,20 złotych. Termin zwrotu pożyczki wynosił 30 dni i upływał w dniu 4 stycznia 2015 roku. RRso w dniu zawarcia umowy pożyczki wynosiło 1043,95 %, a oprocentowanie zostało uwzględnione w kwocie do spłaty. Zgodnie z umową za czas opóźnienia naliczane są odsetki w czterokrotnej wysokości kredytu lombardowego NBP oraz opłaty za upomnienie droga telefoniczną, droga elektroniczną oraz w formie SMS zgodnie z tabelą opłat i prowizji stanowiąca załącznik nr 3 do ramowej umowy pożyczki. W terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pozwana miała prawo wcześniejszego odstąpienia od umowy. Zgodnie z § 2.2 umowy ramowej, pożyczkę uważa się za udzieloną w momencie zaksięgowania przelewu na indywidualnym koncie bankowym pożyczkobiorcy.

[wydruk operacji bankowych – k. 8, treść części ramowej umowy pożyczki – k. 9 – 10, indywidualne warunki umowy pożyczki – k. 11-11v]

W dniu 30 grudnia 2014 roku (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. zawarła z powódka umowę cesji wierzytelności, a w dniu 2 stycznia 2015 roku doszło do potwierdzenia zasad i warunków umowy. W dniu 26 stycznia 2016 roku przez pierwotną wierzycielkę sporządzone zostało zawiadomienie pozwanej o dokonanej cesji wierzytelności powstałej z tytułu niespłaconej umowy pożyczki o nr (...) na rzecz powoda zawierające informację, iż zadłużenie na dzień 26 stycznia 2016 roku wynosi 3.099,36 złotych. W tym samym dniu w imieniu powódki wystosowano do pozwanej przesądowe wezwanie do zapłaty kwoty 3099,36 zł. Obie firmy reprezentowane były przez Kancelarię (...), a korespondencja została nadana do pozwanej listem poleconym w dniu jej sporządzenia [bezsporne, nadto: potwierdzenie – k. 23-26, zawiadomienie o cesji wierzytelności – k.13, wezwanie do zapłaty – k. 12, wydruk z sytemu Poczty Polskiej – k. 14].

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanego materiału dowodowego. Bezsporny był fakt zarejestrowania się przez pozwaną na stronie (...) Spółki (...).pl (obecnie (...)) i opłacenia opłaty rejestracyjnej warunkującej uzyskanie pożyczki, dokonanie przez Spółkę przelewu kwoty 1800 zł na konto K. S. wskazane przy rejestracji oraz nabycie wierzytelności wobec pozwanej przez powódkę w wyniku umowy cesji wierzytelności.

Pozwana zakwestionowała natomiast zawarcie umowy pożyczki z pierwotnym wierzycielem oraz podniosła kwestię nieudowodnienia wykonania czynności windykacyjnych, za które naliczono jej 670 zł opłat.

Stosownie do przepisu art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę. Art. 232 k.p.c. dotyczy ciężaru dowodu w znaczeniu formalnym tj. kto powinien przedstawiać dowody, a art. 6 k.c. - ciężaru dowodzenia w znaczeniu materialnym tj. kto poniesie skutki nieudowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2006 r., V CSK 129/05, LEX nr 200947). Pamiętać przy tym należy, że nie wymagają dowodzenia okoliczności przyznane przez stronę przeciwną, a za takie Sad może uznać fakty objęte twierdzeniami strony, co do których strona przeciwna nie wypowiedziała się (art. 229 i 230 k.p.c.). Nadto Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemanie faktyczne) – art. 231 k.p.c.. Mając na uwadze te okoliczności, które są w sprawie bezsporne twierdzenie pozwanej jakoby nie wnioskowała o udzielenie pożyczki, a pożyczka została udzielona wbrew jej woli nie znajduje odbicia w rzeczywistości i sprzeczne jest z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Pozwana zarejestrowała się w systemie informatycznym spółki (...).pl (...) z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., dokonała opłaty rejestracyjnej w kwocie 0,01 potwierdzając w tytule przelewu akceptację warunków umowy ramowej i otrzymała kwotę 1800 zł od Spółki (...).pl na konto, z którego uiściła opłatę rejestracyjną. Przelew niż zostałby wykonany bez wniosku pozwanej określającego wysokość i okres pożyczki. Trudno wszak uznać, że Spółka przelała swoje środki bez wniosku i umowy na dowolnie przez siebie oznaczoną kwotę i okres. Doświadczenie życiowe wskazuje, że gdyby miała miejsce taka właśnie sytuacja pozwana mając świadomość prawa do odstąpienia od rzekomej umowy skorzystałaby z niego i zwróciła przelaną kwotę bez jakichkolwiek kosztów. Tej okoliczności pozwana nie tylko nie udowodniła, ale nawet nie podniosła. Słusznie podniósł pełnomocnik powódki, że kwota przelana na rachunek bankowy pozwanej była na tyle znaczna, by zauważyć zmianę w obrotach rachunku bankowego i podjąć ewentualne działania w celu wyjaśnienia sytuacji. Zarówno umowa ramowa, jak i indywidualna były umowami zawieranymi na odległość w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 2 marca 2000 roku o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U.2012.1225 j.t. z późn. zm.) obowiązującej w dacie zawierania umów i mającej do nich zastosowanie zgodnie z art. 51 ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta (Dz.U.2014.827).

Umowy zostały zawarte przez pozwaną mającą status konsumenta, a jej kontrahentem był przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował swoją działalność. Umowa zostały zawarte bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość. Przepis dopuszczał zawarcie takiej umowy na odległość w szczególności przy wykorzystaniu drukowanego lub elektronicznego formularza zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, listu seryjnego w postaci drukowanej lub elektronicznej, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamy w postaci elektronicznej, katalogu, telefonu, telefaksu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektronicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. 144, poz. 1204, z późn. zm. ²⁾). Wykorzystanie takiej formy zawarcia umowy tłumaczy brak podpisów stron na umowie. Oczywistym jest zatem, że pozwana zawarła umowę pożyczki kwoty 1800 złotych na warunkach wynikających ze złożonej indywidualnej umowy z 5 grudnia 2014 roku.

Stosownie do przepisu art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl art. 232 k.p.c., strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę. Art. 232 k.p.c. dotyczy ciężaru dowodu w znaczeniu formalnym tj. kto powinien przedstawiać dowody, a art. 6 k.c. - ciężaru dowodzenia w znaczeniu materialnym tj. kto poniesie skutki nieudowodnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2006 r., V CSK 129/05, LEX nr 200947).

Powódka nie załączyła do akt sprawy pełnej treści ramowej umowy pożyczki zawartej przez pozwaną z poprzednim wierzycielem, a jedynie wydruk umowy obejmujący część umowy. Brak jest stron 5-8 oraz 11. W oparciu jedynie o fragmentaryczny wydruk sąd nie jest w stanie zapoznać się z wszystkimi warunkami umowy, w tym warunkami naliczania opłat za upomnienia droga telefoniczną oraz w formie SMS. Nadto brak jest podstaw do uznania tabeli z k. 62-63 za dokument potwierdzający dokonanie wskazanych w tabelach czynności, mających skutkować naliczeniem opłat. Należy zauważyć, iż powódka jako podmiot profesjonalny, korzystający nadto z profesjonalnej obsługi prawnej winien dysponować całością dokumentacji związanej ze sprawą. Nie może liczyć w procesie na brak aktywności strony pozwanej i wydanie korzystnego rozstrzygnięcia wyłącznie w oparciu o niczym nie poparte twierdzenia pozwu. Przeciwnie, powódka miała zakreślony termin na wszelkie wnioski dowodowe pod rygorem ich pominięcia w dalszym postępowaniu i powinna wnioski te zgłosić w terminie wyznaczonym. Nieprzygotowanie materiału dowodowego nie może obciążać pozwanej ani obligować Sądu do podejmowania czynności z urzędu. Rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń strony i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie.

Tym samym za nieudowodnione należało uznać koszty w wysokości 670 zł mające mieć związek z opłatami za upomnienia.

Pozwana nie podnosiła natomiast, a tym bardziej nie udowodniła zwrotu jakiejkolwiek części przelanej jej pożyczki.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo podlegało częściowemu uwzględnieniu w zakresie faktycznie przesłanej na konto pozwanej kwoty pożyczki – 1800 złotych.

W niniejszej sprawie strona powodowa dochodzi od pozwanej zapłaty z tytułu zawartej z pierwotnym wierzycielem ramowej umowy pożyczki.

Stosownie do art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Jak wskazano przy ocenie materiału dowodowego ustalić należało, że pozwana w dniu 5 grudnia 2014 roku zawarła z L..pl umowę pożyczki kwoty 1800 zł na 30 dni, a za opóźnienie w spłacie należały się pożyczkodawcy odsetki umowne w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Nie zostały natomiast udowodnione okoliczności mające uprawniać Spółkę do naliczenia kosztów windykacyjnych i ich wysokość.

Nadto wątpliwości sądu budzą, zakwestionowane również przez pozwaną, zapisy ujęte w ramowej umowie pożyczki mające w jej ocenie charakter niedozwolonych klauzul umownych. Pozwana zakwestionowała zapis dotyczący kosztów upomnień oraz zapłaty opłaty administracyjnej podnosząc brak powiązania z realnymi kosztami i wygórowana wysokość świadczeń.

W myśl art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny, przy czym jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. (§ 2). § 3 cytowanego przepisu stanowi zaś, że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Klauzulą niedozwoloną jest zatem postanowienie umowy zawartej z konsumentem (lub wzorca umownego), które spełnia (łącznie) wszystkie przesłanki określone w przepisie art. 385 ¹ k.c. tj.:

1) nie jest postanowieniem uzgodnionym indywidualnie;

2) nie jest postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron;

3) kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

W niniejszej sprawie bezspornym było, że powódka, zawierając masowo pożyczki z konsumentami, posługuje się wzorcem umownym, na którego treść nie mają oni rzeczywistego wpływu. Okoliczność przeciwną udowodnić musiałaby powódka, czego nie uczyniła. Tym samym spełniona jest podstawowa przesłanka, warunkująca sądową kontrolę zgodności postanowień umownych z dobrymi obyczajami, a także pod kątem rażącego naruszenia interesów konsumenta.

Zapisy wiążącej strony umowy nie stanowią jednocześnie postanowień w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron. Do takich postanowień przy umowach nazwanych, a do takich należy umowa pożyczki, należą niewątpliwie ich essentialia negotii. Postanowienia określające elementy konstytutywne dla danego typu czynności, pozwalające na jej identyfikację, uznać trzeba za postanowienia określające główne świadczenia stron. Do postanowień takich nie należą zapisy dotyczące obowiązku zapłaty dodatkowych opłat i prowizji (por. wyrok z dnia 30 września 2002 r. (XVII Amc 47/01, Dz. Urz. UOKiK z 2003 r. Nr 1, poz. 244) Sądu Antymonopolowego, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2004 r. ( I CK 472/03, Pr. Bank. 2004, nr 11, s. 21).

W piśmiennictwie oraz judykaturze dominuje pogląd, że klauzula dobrych obyczajów, nakazuje dokonać oceny w świetle norm pozaprawnych, przy czym chodzi o normy moralne
i obyczajowe, powszechnie akceptowane albo znajdujące szczególne uznanie w określonej sferze działań, na przykład w obrocie profesjonalnym, w określonej branży, w stosunkach
z konsumentem itp.. Nie można abstrahować od ich treściowego i funkcjonalnego podobieństwa do zasad współżycia społecznego. Raczej jednak nie należy utożsamiać tych pojęć, gdyż zabieg taki stwarza więcej problemów interpretacyjnych, niż rozwiązuje. Stąd sprzeczność postanowień umowy z dobrymi obyczajami nie musi oznaczać nieważności umowy ( art. 58 § 2 k.c.).

W stosunkach z konsumentami szczególne znaczenie mają te oceny zachowań podmiotów w świetle dobrych obyczajów, które odwołują się do takich wartości
jak: szacunek wobec partnera, uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność
i fachowość. Im powinny odpowiadać zachowania stron stosunku, także w fazie przedumownej. Postanowienia umów, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta,
nie pozwalając na realizację tych wartości, będą uznawane za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Tak w szczególności kwalifikowane są wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia
i obowiązki między partnerami umowy (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 2006 r.
( I CK 297/05, Wokanda 2006, nr 7–8, s. 18). Dla uznania klauzuli za niedozwoloną, zgodnie z przepisem art. 385 ¹ § 1 k.c., poza kształtowaniem praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, musi ona rażąco naruszać jego interesy. Nie jest więc wystarczające ustalenie nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy (sprzeczność z dobrymi obyczajami), lecz konieczne jest stwierdzenie prawnie relewantnego znaczenia tej nierównowagi (rażące naruszenie interesów konsumenta). Należy uwzględnić nie tylko interesy o wymiarze ekonomicznym, ale inne, zasługujące na ochronę dobra konsumenta, jak jego zdrowie, czas, dezorganizacja zajęć, prywatność, poczucie godności osobistej czy satysfakcja z zawarcia umowy o określonej treści.

Przyjmuje się, że postanowienia umowy rażąco naruszają interes konsumenta, jeżeli poważnie, znacząco odbiegają od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron. W wyroku z dnia 13 lipca 2005 r. ( I CK 832/04, Pr. Bank. 2006, nr 3, s. 8) SN stwierdził,
że „rażące naruszenie interesów konsumenta" oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym.

Ocena stopnia naruszenia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kryteriów przedmiotowych (np. dotyczących wielkości świadczeń), jak i podmiotowych
(np. profesjonalista-lider w branży, konsument-senior). Zwraca się szczególną uwagę
na niedopuszczalność poprzestania na ocenie formalnej (np. wielkości świadczeń), ponieważ dla ustalenia rzeczywistej dysproporcji praw i obowiązków należy dokonać jej materialnej oceny, a więc w odniesieniu do strony stosunku (por. M. B. (w:) System prawa prywatnego, t. 5, s. 769; K. K., Kontrola treści ogólnych warunków umów bankowych na tle nowelizacji kodeksu cywilnego w dziedzinie ochrony konsumenta, Pr. Bank. 2000,
nr 12, s. 32–33).

Ze względu na brak części umowy ramowej obejmującej miedzy innymi § 14 ust 3 Sąd nie ma możliwości oceny czy zapis ten jest klauzulą niedozwolona wpisaną do rejestru niedozwolonych postanowień prowadzonego przez Prezesa UOKiK. Nie ma natomiast wątpliwości, że zastrzeżenie przez przedsiębiorcę wygórowanych w stosunku do wartości jego świadczenia wysokości kosztów związanych z monitorowaniem spłaty należności i brak powiązania opłat z tego tytułu z rzeczywistymi kosztami skutkują uznaniem takiego postanowienia umowy za niedozwolone. Analiza załącznika nr 4 do umowy ramowej (k. 10) prowadzi do uznania, że zastrzeżona wysokość opłat za upomnienia nie jest wynikiem kalkulacji rzeczywistych kosztów. Wszak koszty te nie zależą od tego czy telefon do klienta zostanie wykonany w 3 czy w 33 dniu po terminie płatności, ani od wysokości udzielonej pożyczki. Zgodzić należy się zatem z pozwaną, że postanowienie zastrzegające prawo pobierania takich opłat jest niedozwolona klauzulą umowna w rozumieniu art. 385 ¹ k.c., co decyduje o oddaleniu powództwa w zakresie 670 zł opłat, niezależnie od nieudowodnienia wysokości opłat należnych w świetle umowy.

Zdaniem Sądu również zapis pkt 2 indywidualnych warunków umowy pożyczki przewidujący zapłatę opłaty administracyjnej w kwocie 399,20 złotych nie wiąże pozwanej, jako kształtujący jej obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interes. Powódka nie wykazała, aby ponosiła koszty, które uzasadniają stosowanie tak wysokich opłat. W ocenie sądu ich wysokość również jest oderwana od kosztów rzeczywiście poniesionych i narusza interesy słabszej strony kontraktu - konsumenta, narażając tym samym powódkę na zarzut działania nieuczciwego o charakterze lichwy. Opłata administracyjna odpowiada ponad 22 % kwoty pożyczki udzielonej na 30 dni. Oznacza to, że za korzystanie z pożyczek w takiej wysokości miesięcznie w skali roku pozwana zobowiązana byłaby do uiszczenia opłat odpowiadających ponad 264 % pożyczonej kwoty. Jednocześnie najdłuższy przewidziany umową ramową okres zwrotu pożyczki wynosił 30 dni, a zatem pozwana nie mogłaby pożyczyć kwoty 1800 zł na rok w ramach jednej umowy, ale musiałaby zawrzeć 12 umów, od każdej uiszczając opłatę administracyjną. Co więcej z umowy wynika, że oprocentowanie zostało uwzględnione w kwocie do spłaty, a zatem skoro nie zostało wskazane jako oprocentowanie to mieści się właśnie w opłacie administracyjnej. Uznać zatem należy, że postanowienia umowy przewidujące tą opłatę zmierzają do obejścia przepisów dotyczących odsetek maksymalnych, a zatem z mocy art. 58 § 1 k.c. są nieważne.

W konsekwencji powyższego, sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda jedynie kwotę 1800 złotych tytułem zwrotu kapitału pożyczki przelanej na konto pozwanej, a której pozwana nie zwróciła powódce, jak również poprzedniemu wierzycielowi do dnia wniesienia pozwu. W pozostałym zakresie powództwo podlega oddaleniu.

O obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie od niezwróconej kwoty pożyczki Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c.. Zgodnie z art. 509 § 2 k.c., wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W rozpatrywanej sprawie powód żądał odsetek maksymalnych za opóźnienie określonych w art. 481 § 2 ¹ k.c. od daty 5 stycznia 2015 roku, czyli od pierwszego dnia po dacie zwrotu kwoty umowy pożyczki, do dnia zapłaty. Mając na uwadze, iż wyrok w niniejszej sprawie został wydany w dniu 2 listopada 2016 roku, a zatem w dacie obowiązywania znowelizowanych przepisów w zakresie odsetek określonych w kodeksie cywilnym, niezbędnym było uwzględnienie przedmiotowych zmian w treści wyroku. Zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 9 października 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015, poz. 1830) art. 481 k.c. otrzymał, począwszy od jego § 2, następujące brzmienie: jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. Nadto, w dodanych § 2 ¹ -2 ⁴ powołanego przepisu, wskazano, iż: maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie) (§ 2 ¹ ); jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie (§ 2 ²); postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy (§ 2 ³); Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie (§ 2 ⁴).

W dotychczasowym brzmieniu powołanego art. 481 k.c., wskazywano jedynie,
iż odsetki za opóźnienie, w przypadku, gdy ich wysokość nie była z góry oznaczona, równe
są wysokości odsetek ustawowych. W przypadku natomiast, gdy wierzytelność była oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel mógł żądać odsetek
za opóźnienie według tej wyższej stopy, bez żadnych ograniczeń. Strony umówiły się, ze za opóźnienia pożyczkodawca będzie uprawniony do pobrania odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

W myśl art. 56 powołanej ustawy nowelizującej do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Zgodnie natomiast z art. 57 tejże ustawy, z wyjątkiem art. 50, art. 51 i art. 54, weszła ona w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku.

Powyższe rozróżnienie odsetek zasądzonych w wyroku jest tym bardziej uzasadnione, iż do 31 grudnia 2015 roku ustawa Kodeks cywilny posługiwał się jednakowym pojęciem odsetek ustawowych na oznaczenie odsetek kapitałowych (art. 359 § 2 k.c.) i odsetek
za opóźnienie (art. 481 § 1 i § 2 k.c.) oraz miały one jednakową wysokość, podczas gdy od 1 stycznia 2016 roku funkcjonują w ustawie dwa pojęcia a mianowicie odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie, a nadto drugie z nich są wyższe
od pierwszych.

Mając na uwadze powyższe, koniecznym było ograniczenie wysokości należnych odsetek umownych od dnia 1 stycznia 2016 roku do wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, niezależnie od tego czy aktualnie są one niższe od umówionej czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c.. Na koszty procesu poniesione przez powódkę złożyło się: 1.200 złotych wynagrodzenia występującego w sprawie pełnomocnika będącego radcą prawnym w stawce minimalnej (§ 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu sprzed 27 października 2016 r.; Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 roku) i 100 złotych opłaty sądowej od pozwu. Powódka wygrała proces w 62,7 % i w takiej proporcji należy się jej zwrot kosztów procesu od pozwanej, a zatem zasądzeniu na rzecz powódki podlegała kwota 815 zł (1.300 złotych x 62,70 %).