Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zgierzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2016 roku

Sąd Rejonowy w Zgierzu I Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodnicząca: Sędzia SR Joanna Łakomska - Grzelak

Protokolant: Sekr. sąd. Aneta Fortuniak

po rozpoznaniu w dniu 15 czerwca 2016 roku w Zgierzu na rozprawie sprawy

z powództwa E. B.

przeciwko J. S.

o zapłatę 20.000 złotych

1.  zasądza od J. S. na rzecz E. B. kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 17 lutego 2015 roku do dnia zapłaty, odsetki ustawowe od kwoty 6.000 zł (sześć tysięcy złotych) od dnia 17 lutego 2015 roku do dnia 4 kwietnia 2016 roku i odsetki ustawowe od kwoty 12.000 zł (dwanaście tysięcy złotych) od dnia 17 lutego 2015 roku do dnia 9 kwietnia 2016 roku oraz kwotę 4.817 zł (cztery tysiące osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

2.  umarza postępowanie w pozostałej części;

3.  nakazuje pobranie od J. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zgierzu kwoty 1.000 zł (jeden tysiąc złotych) tytułem kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 876/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 4 lutego 2016 roku E. B. wniósł o zasądzenie od J. S. kwoty 20.000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 17 lutego 2015 roku do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powództwa wskazano, że dochodzone roszczenie związane jest z przedwstępną umową sprzedaży nieruchomości, w ramach której powód uiścił na rzecz pozwanego zaliczkę na poczet ceny w kwocie 20.000 złotych z zastrzeżeniem, że pozostała kwota zostanie uiszczona w dniu podpisania umowy przyrzeczonej sprzedaży nieruchomości. Wobec tego, że nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej powód w dniu 29 stycznia 2015 roku wezwał pozwanego do zwrotu kwoty uiszczonej zaliczki w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Pomimo upływu wyznaczonego terminu pozwany nie zwrócił powodowi uiszczonej zaliczki. Nadto powód wniósł o zwolnienie go od ponoszenia kosztów sądowych w całości. (pozew – k. 3 – 5).

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2016 roku Sąd zwolnił powoda E. B. od ponoszenia kosztów sądowych w całości. (postanowienie – k. 14)

W dniu 12 lutego 2016 roku Sąd wydał przeciwko pozwanemu nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty – k. 15).

W dniu 14 marca 2016 roku pozwany wniósł skuteczny sprzeciw
od przedmiotowego nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany podniósł, że umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości miała stanowić zabezpieczenie udzielonej pozwanemu przez powoda pożyczki. Pozwany zaciągnął pożyczkę na spłatę zadłużenia w KRUS-ie. Jednak wbrew twierdzeniom powoda, przy zawarciu umowy przedwstępnej pozwanemu została przekazana kwota w wysokości 14.000 złotych. Natomiast kwota 20.000 złotych została samowolnie wpisana do umowy przez powoda bez wiedzy pozwanego poprzez przeprawienie cyfry początkowej z „1” na „2”. Pozwany nie dokonał zwrotu pobranej kwoty ponieważ utracił płynność finansową. Pozwany podniósł, że zwrócił powodowi kwotę 2.000 złotych, uzyskując w zamian prolongatę spłaty pozostałej kwoty. Zdaniem pozwanego powód nie dotrzymał ustalonych warunków spłaty i wniósł pozew do Sądu.

(sprzeciw od nakazu zapłaty – k. 19 – 20).

Na terminie rozprawy w dniu 15 czerwca 2016 roku powód cofnął powództwo, co do kwoty 18.000 złotych ze zrzeczeniem się roszczenia. Wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 2000 złotych oraz należnych odsetek od kwot 6.000 złotych i 12.000 złotych do dat ich uiszczenia oraz kosztów postępowania w całości. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa co do kwoty 2.000 złotych wskazując, że zapłacił pozwanemu kwotę 2.000 złotych bez pokwitowania.

(protokół rozprawy z dnia 15 czerwca 2016 roku– k. 44 – 44 v.).

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje

W dniu 9 kwietnia 2014 roku J. S. zawarł z E. B.,
przedwstępną umowę sprzedaży działek rolnych znajdujących się D. o pow. 0,9891 m ² za kwotę 43.000 złotych na zabezpieczenie pożyczki udzielonej pozwanemu w kwocie 20.000 złotych. Wskazana kwota została przy zawarciu umowy przekazana pozwanemu. Do zawarcia umowy przyrzeczonej jednak nie doszło.

(uwierzytelniona umowa sprzedaży działek rolnych – k. 9 – 9 v.).

Pozwany w dniu 4 kwietnia 2016 roku dokonał wpłaty na rzecz powoda kwoty 6.000 złotych na poczet zwrotu kwoty wpłaconej przez powoda zaliczki.

(przekaz pocztowy – potwierdzenie nadania (...) k. 25, k. 38)

Następnie w dniu 9 kwietnia 2016 roku pozwany dokonał wpłaty na poczet zwrotu uiszczonej przez powoda zaliczki kwotę 12.000 złotych.

(polecenie przelewu – k. 35, k. 38)

W dniu 5 lutego 2015 roku powód wystosował do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty 30.000 złotych tytułem braku zwrotu zadatku uiszczonego na poczet zakupu działki gruntu o powierzchni 0.9891 m ² w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania. Pozwany otrzymał przedmiotowe wezwanie w dniu 9 lutego 2015 roku.

(bezsporne, wezwanie do zapłaty wraz z dowodem nadania – k. 10, dowód doręczenia wezwania do zapłaty – k. 11)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych dowodów, których autentyczność i treść nie budziła wątpliwości Sądu. Sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanego, na okoliczność tego, iż pozwany dokonał wpłaty na rzecz powoda kwoty 2.000 złotych bez pokwitowania. Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na pozwanym, który ani w sprzeciwie ani później nie zgłosił na tę okoliczność jakichkolwiek wniosków dowodowych, poprzestając na twierdzeniach sprzeciwu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje

Powództwo podlegało częściowemu uwzględnieniu.

W sprawie powód – w związku z zawarciem przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości – uiścił na rzecz pozwanego kwotę 20.000 zł tytułem zaliczki na poczet ceny nieruchomości. W razie sprzedaży nieruchomości zaliczka ta podlegałaby zarachowaniu na poczet ceny; w sytuacji, gdy umowa przyrzeczona nie doszła do skutku, zaliczka podlegała zwrotowi, jako świadczenie nienależne – cel, w jakim została wpłacona, nie został bowiem osiągnięty (art. 410 § 2 k.p.c.). Nie miało przy tym znaczenia, jaka była przyczyna tego, że strony nie zawarły umowy przyrzeczonej; obowiązek zwrotu zaliczki powstałby również w przypadku, gdyby strona, która wpłaciła zaliczkę, ponosiła odpowiedzialność za to, że nie wykonała swojego obowiązku z umowy przedwstępnej (por. wyrok SN z dnia 25 marca 2004 r., II CK 116/03).

Powód argumentował, że strony łączyła warunkowa umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości rolnej położonej w D.; pozwany zaś temu twierdzeniu przeczył, wskazując, w rzeczywistości działki gruntu miały stanowić zabezpieczenie udzielonej pozwanemu pożyczki w kwocie 14.000 złotych.

Oceniając treść i istotę łączącego strony stosunku obligacyjnego, Sąd w pierwszej kolejności nie dał wiary argumentacji pozwanego co do charakteru prawnego umowy, która faktycznie stanowić miała ukrytą umowę pożyczki. Twierdzenia pozwanego zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty i w kolejnych pismach procesowych nie stanowiły wystarczającej podstawy do zakwestionowania charakteru prawnego umowy zawartej pomiędzy stronami. Powód w żaden sposób nie udowodnił, iż w rzeczywistości przy zawarciu umowy przedwstępnej otrzymał jedynie kwotę 14.000 złotych. Twierdzenia pozwanego pozostają także w sprzeczności z faktem, że tytułem zwrotu tej kwoty wpłacił na rzecz powoda kwotę 18.000 złotych

Pozwany nie zdołał również wykazać, że dokument umowy w zakresie kwoty wskazanej w § 4 umowy został przerobiony w ten sposób, że zamiast kwoty 10.000 złotych została wpisana kwota 20.000 złotych. Tym samym pozwany nie zdołał skutecznie zakwestionować autentyczności umowy, a również Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania jej autentyczności z urzędu.

Natomiast w ocenie Sądu materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w kontekście kategorycznych twierdzeń pozwanego co do dokonania spłaty kwoty 2.000 złotych na poczet zadłużenia, nie dawał podstaw do uznania, iż do dokonania takiej wpłaty w rzeczywistości doszło. Pozwany nie wykazał żadnej inicjatywy dowodowej w tym zakresie, co więcej należy zauważyć, że zgodnie z art. 503 § 1 k.p.c. był zobowiązany do przedstawienia zarzutów, okoliczności faktycznych i dowodów już w sprzeciwie od nakazu zapłaty pod rygorem utraty prawa do ich powoływania na dalszym etapie procesu. Wobec kategorycznego zaprzeczenia przez powoda iż taką kwotę otrzymał Sąd nie mógł również tej okoliczności uznać za przyznaną w świetle art. 230 k.p.c.

Stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, zaś zgodnie z art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Sąd mając na względzie iż pozwany nie przedstawił w toku całego procesu żadnego dowodu potwierdzającego dokonanie wpłaty na rzecz powoda rzeczonej kwoty, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.000 złotych.

Obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia ma charakter bezterminowy (por. wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2004 r., sygn. akt V CK 461/03). Zwrot powinien nastąpić po wezwaniu dłużnika (art. 455 k.c.). W sprawie termin spełnienia świadczenia, oznaczony w wezwaniu skierowanym do pozwanego, wypadał w dniu 16 lutego 2015 roku Wobec jego bezskutecznego upływu, powodom - od dnia 17 lutego 2013 r. - należały się odsetki ustawowe od zasądzonej części roszczenia (art. 481 § 1 i 2 k.c.).

Nadto Sąd uznał za zasadne roszczenie powoda o zasądzenie odsetek ustawowych od dnia wymagalności roszczenia tj. od dnia 17 lutego 2015 roku do dat dokonania poszczególnych wpłat na poczet dochodzonego roszczenia. Biorąc pod uwagę, że pozwany dokonał na rzecz powoda wpłaty kwoty 4.000 złotych w dniu 4 kwietnia 2016 roku oraz w dniu 9 kwietnia 2016 roku kwoty 12.000 złotych Sąd zasądził na rzecz powoda odsetki ustawowe od kwoty 6.000 złotych od dnia 17 lutego 2015 roku do dnia 4 kwietnia 2016 roku oraz od kwoty 12.000 złotych od dnia 17 lutego 2015 roku do dnia 9 kwietnia 2016 roku

Sąd orzekł o kosztach postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., który to przepis stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Za stronę przegrywającą sprawę Sąd uznał pozwanego.

W przypadku cofnięcia pozwu zasadą jest, że kosztami postępowania na wniosek pozwanego obciąża się powoda, w sytuacji jednak, gdy powód wykaże, że wytoczenie powództwa było niezbędne dla uzyskania przez niego zaspokojenia roszczenia można odstąpić od powyższej zasady. Taka sytuacja ma miejsce w szczególności wówczas, gdy powód cofa pozew w związku z zaspokojeniem przez pozwanego roszczenia po wytoczeniu powództwa. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku, sygn. akt II CZ 208/11, LEX nr 1214570, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010, sygn. akt V C 1/10, LEX nr 78656). W niniejszej sprawie dopiero po dniu wniesienia pozwu pozwany zaspokoił część roszczeń powoda, dlatego też obciążenie pozwanego kosztami procesu było zasadne.

Zgodnie z treścią art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się jego wynagrodzenie, nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i jego wydatki, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Powód był reprezentowany przez adwokata, a jego roszczenie opiewało początkowo na kwotę 20.000 złotych. Zgodnie z § 2 pkt 5) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie stawka minimalna w sprawach o wartości przedmiotu sporu powyżej 10.000 złotych do 50.000 złotych wynosi 4.800 złotych. Do wyżej wskazanej kwoty należało doliczyć kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i kwotę tę zasądzić od pozwanego na rzecz powoda tytułem zawrotu kosztów postępowania.

Stosownie do treści przepisu art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. Natomiast zgodnie z treścią
art. 355 § 1 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew.

Powód cofnął powództwo na pierwszej rozprawie co do kwoty 18.000 złotych ze zrzeczeniem się roszczenia, uznając zatem zgodnie z art. 203 § 4 k.p.c. cofnięcie pozwu za dopuszczalne, na podstawie art. 355 §1 k.p.c. należało w tej części umorzyć postępowanie.

W punkcie 3 wyroku Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1000 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, na która składała się opłata od pozwu, od której ponoszenia powód został zwolniony.